Premierę filmu „Niepokonany. Opowieść o generale Stanisławie Maczku” zaplanowano w piątek 3 kwietnia o godz. 19.00 (czasu ukraińskiego) na muzealnym kanale You Tube. Dokument Rafała Geremka będzie tam dostępny przez cały kwiecień; jego wcześniej zaplanowane prezentacje zostały odwołane z powodu pandemii koronawirusa.
„W młodości marzył o karierze naukowej filozofa. W 1918 roku na polu bitwy awansował go osobiście komendant Józef Piłsudski. W 1939 roku dowodzona przez niego 10. Brygada Kawalerii skutecznie osłoniła przed Niemcami Armię „Kraków„. W wyzwalanych pod jego dowództwem miejscowościach Francji i Belgii, a szczególnie w holenderskiej Bredzie, pamięć o nim jest żywa do dziś” – przypomina Muzeum Historii Polski.
Film w reżyserii Rafała Geremka – jak dodała placówka – jest próbą przybliżenia najważniejszych wydarzeń z życia i walki dowódcy 1. Dywizji Pancernej. Reżyser, podążając śladami Maczka po Ukrainie, Francji, Szkocji i Holandii, podjął wyzwanie przeniesienia na ekran 102 lat życia bohatera. Wspomnienia rodziny generała i ostatnich żyjących spośród jego podkomendnych uzupełnił zdjęciami oraz filmowymi relacjami z europejskich archiwów.
„Postać gen. Maczka była do tej pory niedoceniana, mimo że była to postać niezwykła – dowódca, który nie przegrał bitwy. Poprzez jego losy potrafimy tłumaczyć polską historię. Odpowiadamy na wciąż pojawiające się pytania, skąd polscy żołnierze wzięli się na Zachodzie” – powiedział o filmie Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski, które wyprodukowało dokument w ramach międzynarodowego projektu „Generał Stanisław Maczek i jego żołnierze”.
Film pokazuje też dramat żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie – ludzi walczących o wolność Polski przez sześć lat i często po zakończeniu tej walki niemogących powrócić do ojczyzny. Taki też był los samego generała Maczka, który po wojnie zamieszkał w Edynburgu i pracował m.in. jako barman.
„Życie Stanisława Maczka to gotowy scenariusz na film. Nie chcieliśmy jednak opowiadać jedynie o jego wojennych przygodach. Generał Maczek był człowiekiem, który reprezentował najlepsze wartości pokolenia, które stworzyło i budowało II Rzeczpospolitą” – dodał cytowany przez MHP reżyser Rafał Geremek.
Gen. Maczek urodził się 31 marca 1892 r. w miasteczku Szczerzec pod Lwowem; we Lwowie studiował filozofię i literaturę; był studentem współtwórcy lwowsko-warszawskiej szkoły filozoficznej prof. Kazimierza Twardowskiego, u którego zajął się tematem z zakresu psychologii uczuć. „Dość oryginalne przygotowanie dla przyszłego oficera i dowódcy różnych szczebli na wojnie jednej i drugiej” – skomentował to gen. Maczek w swojej książce „Od podwody do czołga”.
Gen. Maczka jego żołnierze nazywali „Bacą” ze względu na jego opiekuńczy stosunek do wojska. Osobisty goniec generała por. Mieczysław Lutczyk wspominał dla PAP, że gen. Maczek był „wspaniałym dowódcą, strategiem, który nie przegrał ani jednej bitwy”. „Dla żołnierzy był wymagający, ale kochał ich i żołnierze go kochali” – mówił Lutczyk i przypomniał, że ostatnią wolą gen. Maczka było pochowanie go razem ze swoimi żołnierzami na cmentarzu w holenderskiej Bredzie.
Po wojnie gen. Stanisław Maczek zdecydował się na pozostanie na emigracji w Wielkiej Brytanii i z tego powodu władze komunistycznej Polski pozbawiły go polskiego obywatelstwa. Nie otrzymywał świadczeń przysługujących alianckim żołnierzom. Utrzymywał się, pracując m.in. jako barman w edynburskich hotelach. Zmarł 11 grudnia 1994 r. w Edynburgu w wieku 102 lat.
PREMIERA: 3 KWIETNIA 2020 r. godzina 18.00